New York gezi notlarım…

Wall Street

Battery Park’tan kısa bir yürüyüs sonrası Charging Bull isimli meşhur Boğa heykeli karşıma çıktı. Modern dönemin en önemli heykeltıraşlarından Maestro Arturo Di Modica tarafından yapılmış. Bronzdan yapılmış bu boğanın burnundan kuyruğuna dek olan uzunluğu 5 metre, ağırlığı ise 3.5 tonmuş. İtalyan sanatçı kendi cebinden 350.000 dolar harcayarak yaptığı bu heykeli 15 Aralık 1989 yılında, sabaha karşı gerekli izinleri almadan 30 arkadaşının yardımıyla New York Borsa binasının tam karşısına yerleştirmiş ve hikaye başlamış. Sanatçının kendisi hiç borsada oynamamış ama borsa ne zaman düşse boğa niye işe yaramıyor diye sorarlarmış. Bu arada heykelin bakım giderlerini hala kendisi karşılıyormuş ve 1987’deki borsa çöküşünün sonrasında umudun ve gücün simgesi olsun istemiş.

Ve az ilerisinde Wall Street’deki Borsa Binası’nın önündeyim…

9/11 Memorial ve Müzesi

Wall Street’den yürüyerek 9/11 Memorial ve Müzesine geldim. Herhalde 11 Eylül 2001’deki Dünya Ticaret Merkezine yapılan terör saldırısını hatırlamayan yoktur. Bu saldırının anısına bu alana 2 tane bronz havuz yapılmış. Havuzun çevresinde hem bu saldırıda hayatlarını kaybeden yaklaşık 3000 kişinin hem de 26 Şubat 1993’de yine  teröristler tarafından öldürülen altı kurbanın da isimleri yer alıyor.

Havuzların her biri yaklaşık 4000 metrekare yer kaplıyor. Bir zamanlar yerinde İkiz Kulelerin olduğu havuzların dizaynı için 2003 yılında düzenlenen yarışmaya 63 milletten 5200’den fazla müracat olmuş; ancak Michael Arad ve Peter Walker’ın projeleri seçilmiş. Amerika’nın en büyük yapay şelalesinin suları dört bir yandan havuza akıyor ve havuzlar yitirilen yaşamları ve saldırıların yol açtığı fiziksel boşluğu simgeliyormuş.

Müzenin içi çok etkileyici, bizim de ülke olarak çok acı çektiğimiz bir konu olması nedeniyle çok rahat empati kurabiliyorsunuz ve göz yaşlarınızı tutamıyorsunuz.

Müze içinde İkiz Kulelerin kalıntılarını, kurbanların eşyalarının, fotoğrafların sergilendiği bölümleri görebilirsiniz.

İkiz Kuleler 1973 yılında açıldığında dünyanın en yüksek yapılarıydı ve kısa sürede New York’un en önemli simgelerinden biri oldu. 7 Ağustos 1974 tarihinde Philippe Petit iki kule arasına çekilen ipte yürümüş ve 1 saat boyunca unutulmayacak bir görüntü sunmuştu.

En etkileyici bölümlerden biri ise özel bir alanda gösterilen kısa videolardı. Kurbanları tanıtan fotoğraflardan ve ses kayıtlarından oluşan bir film hazırlamışlar.

11 Eylül 2001 sabahı ABD, dünyanın en büyük terör saldırısına uyanmıştı. 19 terörist, Boston, Newark ve Washington’dan kalkıp San Fransisco ve Los Angeles’a giden dört yolcu uçağını kaçırarak New York’taki ikiz kulelere ve Virginia’daki ABD Savunma Bakanlığı Pentagon’a çarpmıştı. İlk uçak Dünya Ticaret Merkezi’nin kuzey kulesine çarpmış ve saldırıdan 102 dakika sonra bina yerle bir olmuştu. İlk saldırıdan 17 dakika sonra ikinci uçak güney kuleye çarpmış ve 56 dakika sonra bu bina da aynı şekilde yerle bir olmuştu.

İkiz Kulelerin terör saldırısında yerle bir edilmesinden sonra bu bina yapılmış. Yapımına 2006 yılında başlanan ve 2013 yılında bitirilen Yeni Dünya Ticaret Merkezi, New York’un ve Batı Yarımkürenin en yüksek, dünyanın ise 6. en yüksek binası.

Brooklyn Bridge

Şimdi Brooklyn Köprüsü üstündeyim. Burası bence New York’un en güzel yeri. Kaldığım süre içinde iki kez gittim, karşıdan karşıya geçtim. East River üstündeki bu köprü Brookly ile Manhattan’ı birbirine bağlıyor. O zamanlar New York’un bu iki bölgesi iki ayrı şehirmiş. Yapımına 3 Ocak 1870 yılında başlanmış ve 13 yıl sonra 24 Mayıs 1883’de tamamlanmış. Hem o zamanın en uzun köprüsü hem de çelikten yapılan ilk köprüsüymüş. Dünyanın 8. harikası gözüyle bakılmış. Bence haklılar…

Siz üstte yürüyorsunuz yanınızdan yayalar, bisikletliler geçiyor, altta trafikte seyreden arabalar, 2 tarafınızda New York manzaraları…

17 Mayıs 1884’de köprünün sağlamlığını kanıtlamak  için üstünden 21 tane fil geçirmişler. Köprünün baş mimarı Roebling’in bacağı 1869’da köprüyle bir ferotun arasında kalmış, doktora gittiğinde kesmeyi önermişler reddetmiş ve 1 ay sonra da tetanozdan ölmüş. Yerine oğlu geçmiş ama şansı onun da iyi gitmemiş ve yapım sırasında daldığı sırada basınçtan etkilenip yatalak olmuş. Ama aile de en az şanssızlıkları kadar inatçı da çıkmış, aynı aileden başka bir Roebling köprünün yapımını bitirmiş.

Köprünün uzunluğu 1825 metre, genişliği 26 metre yüksekliği ise 84.3 metreymiş. Çok soğuk günlerde kabloların genleşmesi sonucu köprü 9 cm kadar yükseliyormuş.

Amerikalı ünlü şair Walt Whitman araç yolundan 5.5 metre yükseklikteki bu yolun manzarası için şöyle demiş: “Ruhumun aldığı en iyi, en faydalı ilaç”…

New York sokaklarında bol bol bu arabalara rastlayabilirsiniz. Bir bunlardan, bir de 1 dolara soğuk su satanlar ile tur otobüslerine bilet satanların tacizlerinden bir süre sonra sıkılıyorsunuz.

Aslında 7 günlük ulaşım için pass bilet aldım ama pek kullanamadım. Trafik tek kelimeyle berbat, İstanbul trafiğine bin basar. O yüzden otobüs deneyimlerim fiyaskoydu, metroya alışamadım bana fazla karanlık ve ruh karartıcı geldi. Adet yerini bulsun diye 2-3 kez New York taksisine bindim, ama en çok bol bol yürüdüm.

Amerikan Doğa Tarihi Müzesi’ne (American Museum of Natural History) City Pass’ta olduğu için gittim diyebilirim ama ilgisi olanlar ve çocuklu ailelere samimiyetle öneririm. Müze girişinde size seçip, içeride ücretsiz seyredebileceğiniz kısa bir film için de bilet veriyorlar. Bu arada burası dünyanın en büyük doğa tarihi müzesiymiş. 1877 yılında açılmış müze birbirine bağlı 25 binadan oluşuyor. İçinde bir kütüphane, 46 sergi salonu ve araştırma labaratuvarları var.

Seyretiniz mi bilemem ama baş rolünü Ben Stiller’ın oynadığı Müzede Bir Gece (Night At The Museum) filmi burada çekilmiş.

Yılda 5 milyon ziyaretçisi olan bu müze dünyadaki en büyük müzelerden biriymiş. Müze içinde  32 milyonun üzerinde parça sergileniyormuş. Bu arada Müze Central Park’ın karşısında.