Geceler beyaz, Moskova rengarenk… (Bölüm 1 – Genel Bilgiler)

Rus Alfabesi: Kiril Alfabesi

Ben Rusya’ya tek başımıza gitmeden önce en çok dil konusunda tereddüt yaşıyordum. Bugüne kadar İngilizce her yerde yetmişti. İngilizce konuşmayanlar da iyi kötü vücut diliyle bize cevap vermeye çalışmışlardı.

Dedim ya buraya gitmeden önce çok okudum diye. İşte okuduğum yerlerde Rusların pek İngilizce bilmediği, insanların da fazla yardımsever olmadığına dair bilgiler çıktı ara sıra karşıma. Buna karşın, İngilizce bilmeseler de yardım etmeye çalışıyorlar diye anlatan blog yazıları da vardı, ben onlara inanmayı tercih ettim ve haklı da çıktım…

Biz ne mi yaşadık?

Vallahi, kime yol sormamız gerektiyse, ya İngilizce cevap verdiler, ya da Rusça konuşarak, biraz el kol hareketi ile ne yapmamız gerektiğini anlattılar. Yardım etmek istemeyene rastlamadık hiç. Bir de genellikle 20-40 yaş arası gösteren kişilere sormaya çalıştık sorularımızı. Yani kısacası birşey sorduğumuzda bize yardımcı oldular. Ama gittiğimiz bir AVM’deki tüm güvenlik görevlileri feci suratsızdı ve sorulara vücut dilini bırak, kaş göz hareketiyle zor cevap verdiler, onları istisna sayıyorum.

Evet, gelelim Rusya’da tabelalar ve metro istasyonlarının isimleri ile nasıl baş ettiğimize…

Başlangıçta da dediğim gibi, sadece havaalanında İngilizce tabelalar var. Bir daha da şehir içinde yok denecek kadar az. Mesela bir iki metro durağında, belki de o puzzle gibi yerde insanlar dolanıp durmasın diye, “Way out” yazmışlardı. Ama hepsinde yazmayabilir, o yüzden siz yine de bilin: Выход yazan tabela Exit demek, yani çıkış… Metro duraklarının isimleri kesinlikle Kiril Alfabesi ile yazılı, Latin alfabe ile yazılmış hali yok maalesef. Yani Paveletskaya’da inecekseniz, durakta Павелецкая yazıyor.

Hem metro durak isimlerini rahatça okuyabilmek için, hem de şehir içinde dükkanların tabelalarını anlamak için Kiril Alfabesini bilmek  gerekiyor. Bilmeseniz kaybolmazsınız, yine bir yerleri bulursunuz. Mesela metro duraklarını sayarak doğru yerde inersiniz, ya da hangi hattı seçeceğinize karar verirken Latin alfabe ile yazılmış olan ismi ile Kiril alfabe ile yazılmış olan şeklini karşılaştırarak anlamaya çalışırsınız. Olur yani ama biraz vakit kaybedersiniz o arada. Şehir içinde de yanına yaklaşınca veya içine girince hangi mağazanın veya binanın ne olduğunu elbet anlarsınız ama uzaktan bakınca mesela РЕСТОРАН yazan yerin restoran RESTORAN diye okunduğunu bilmeniz işinizi birazcık daha kolaylaştırır, vakit kazandırır.

“Кофе Хауз” yazan tabelayı görünce “Aaa, bak Coffee House” diyebilmek güzel olur…

Burada da Mc Donalds yazıyor – enteresan, değil mi :)

Yani bana soracak olursanız, Kiril Alfabesini öğrenin gidin derim ben, ama öğrenmezseniz de vakit kaybı ve biraz uğraş dışında pek de başka bir sıkıntı olmaz.

Ben biraz panik, biraz tedbirli bir kişilik olduğumdan mıdır, hafif deli bir tarafım var diye midir bilmem ama gitmeden önce oturdum Kiril Alfabesini ezberledim. Bütün metro duraklarını en az 2-3 kere Kiril Alfabesi ile hem yazdım, hem okudum. Sonra lazım olabileceğini düşündüğüm “Giriş, Çıkış, Tuvalet, Tren, İstasyon, Nerede, Teşekkürler” gibi kelimelerin de Rusçasını bulup, onların da yazılış ve okunuşlarını çalıştım. Vallahi, 2 günlük çalışmanın sonunda bir baktım sular seller gibi okuyorum Kiril Alfabesini.

Aslında bir saat çalışsanız hangi şekil hangi harfe tekabül ediyor ve nasıl okunuyor öğreniyorsunuz ama hızlı okumak için pratik şart. Ne kadar pratik yaparsanız karşınıza çıkan bir tabela ve durak ismini o kadar hızla okuyabilirsiniz.

Bana eğlenceli de geldi bu iş, çok da zevk aldım öğrenirken. Hele eşimi şaşırtmak… belki de en zevkli kısmı oydu. Ay pek bir süksem oldu, epey hava attım oralarda. Metro durağında bir hattan diğerine geçip dururken tabelada Kiril Alfabesi ile yazılmış 10 tane durak ismine bakıp, 2 saniyede “sağ taraftan gideceğiz” demenin ve onun yüzündeki gülümsemeyi ve takdiri görmenin mutluluğu bütün çabamın karşılığı oldu :) Sizin anlayacağınız ara sıra da şımardım biraz – ama hakettim yani, şakır şakır okuyordum herşeyi, bir saniye vakit kaybetmedik, ya da yanlış bir şeye binmedik… Aman yanlış anlaşılmasın, Rusça konuşmaktan bahsetmiyorum, sadece Kiril Alfabesi ile yazılmış bir kelimenin Latin Alfabesi ile okunuşunu öğrenmiş olmaktan bahsediyorum. Benden bu kadar yani :)

Kiril Alfabesini öğrenmek zor mu?

Önce garipseme ve hafif bir direniş, sonra kabulleniş ile gelen öğrenme – yok hayır, bence zor değil…

Rusçada A-K-M-O-T harfleri aynen bizim okuduğumuz gibi okunuyor, bunu AKMOT diye kelime şeklinde ezberleyerek aklımda tuttum, diğer harflere gelince, işte orası akla zarar. Bizim B harfini V diye okumalar, o güzelim H harfimize N harfi muamelesi yapmalar, N yi ters çevirip, и diye yazıp, sonra İ diye okumalar, hatta gidip X harfini H diye telaffuz etmeler… Sonra sandalye gibi birşey yapıp, D diyorlar, yani şöyle birşey: д

“Hey Allahım” diyerek başlıyor, önce bir tepki veriyor insan, “Niye kırk yıllık X harfini H diye okuyorum ya?” gibilerinden bir direniş oluyor hafiften ama sonra benimsemeye başlıyor insan, yani en azından bana öyle oldu :)

Nereden çalışabiliriz?

Kiril Alfabesini öğreten çok güzel internet siteleri var, mesela rusca.pro sitesi benim favorim. Ben bu ikisinden çalıştım ve çok memnun kaldım.

kirilalfabesi.com’da okunuşları “audio” olarak sesli vermesi çok yardımcı oldu. Diğer sitenin de anlatımı ve açıklamaları güzeldi. Her iki siteyi de tavsiye ederim.

Bunlar da faydası olur, bir yerde gerekir belki diye translate.google.com.tr‘den çevirisini bularak çalıştığım birkaç kelime…

Entry: вход

Exit: Выход

Arrival: прибытие

Departure: отправление

Toilet: туалет

Male: мужской

Female: женский

Train Station: вокзал

Bus: автобус

Where? : где

Plane: самолет

Tower: башня

Hotel: отель

Yes: да

No: нет

Good morning: доброе утро

Good bye: до свидания

Exchange office: обменный пункт

How much?: Сколько

Thank you: спасибо

1: один

2: два

3: три

Bu hazırlıklarım esnasında, bir de gitmeyi düşündüğümüz yer isimlerini not ettim, bu da çok faydalı oldu, mesela Gum mağazının üstünde GUM yazmıyor, bakın fotoğrafa, ГУМ yazıyor, yani  Kiril alfabesindeki karşılığı olan hali…

Ben de gitmeden önce nereleri gezeceksek, onların yazılışlarını da çalışıp, not ettim. Birkaç örnek vereyim:

Kremlin: Кремлин

Kızıl Meydan: Красная площадь

Bolşoy Tiyatrosu: Болшои театр

Novodevichy: Новодевичы

Pushkin: Пушкин

Bunları da nasıl yaptım anlatayım. Alfabeler arası dönüştürme yapan sitelerden en beğendiğim bu oldu: http://newyork.mashke.org/Conv/

Buraya Kremlin ya da GUM yazdığınızda, Kiril Alfabesi ile yazılmış haline dönüştürüveriyor hemen, böylece karşınızda Kiril alfabesi ile yazılmış halini görünce hemen tanıyabiliyorsunuz. Ben çok faydalandım, tavsiye ederim…

Eveeet, yani uzun lafın kısası, bence bakmayın herşeyin şu an çok garip göründüğüne, gördüğünüz gibi kaynak bol, zor da değil o kadar, sadece çok zor zannedip korkuyor insan önce, korkmayın – bence mutlaka bir deneyin :)