Mavi beyaz rüya: Yunan Adaları

RODOS

Şövalyeler Adası Rodos’a Marmaris’ten her gün hareket eden hızlı katamaran ile günübirlik geçtik. Rodos’a ilk defa giderek bir fikir sahibi olduk ve bir dahaki yaza bir kez daha gidip, birkaç gün kalarak adanın geri kalanını keşfetmeye karar verdik

Şimdi bir gün içerisinde Rodos’ta neler yapılabilir ve görülebilir onlardan bahsedeceğim.

45 dakikalık bir yolculuk sonrası Rodos’a vardık. Gümrük binası zaten eski şehir bölgesine çok yakın. Biz zamanımızı iyi değerlendirebilmek adına iner inmez turistleri zaten hazır bekleyen hop on- hop off otobüslerine binerek bir saatlik bir şehir turuna katıldık. Çok detaylı olmasa da Rodos hakkında genel bir fikre sahip olduk. Ama bir dahaki sefere kesinlikle araba kiralamalıyız.

Hop on-Hop off tur otobüsü ile 1 saat içinde Akropolis kalıntılarında, Olimpik Stadyumda, Falikari Plajında ve Mandraki Limanında bulunan duraklarda inebilir ve bir sonraki hop on-hop off otobüsüne binebilirsiniz. Biz ören yerlerini bu seferlik iki katlı tur otobüsünün üst katından görmekle yetindik ama Mandraki Limanı durağında inerek şehrin tarihi bölgelerinden biri olan limanı gezdik, çınar altındaki restoranlardan birinde öğlen yemeğimizi yerken etrafı izledik ve karşı kıyının aksine Rodos’ta her milletten insan gördük.

Mandraki Limanı eski liman. Eski çağlarda adı geçen ünlü Rodos Heykeli’nin de bulunduğu, Rodos’un ana limanı. Şimdi ise bu heykeli simgeleyen “Elefos” ile “Elafina” isimlerinde iki geyik heykeli var Rodos heykelinin ayaklarının bastığı yerde. Bu geyik heykellerinin yerinde yıllar önce bulunan bir ayağı bir kıyıda bir ayağı karşı kıyıda olan ve hala dünyanın yedi harikası arasında sayılan devasa Rodos heykelini gözümde canlandırdım ve günümüze kadar gelmiş olmasını istedim. Mandraki Limanı, Rodos’a gelen yatların ve cruise gemilerinin demirlediği yer. Öyle ki biz oradayken bile uzaktan, birçok geminin limana yanaşmasını izledik. Surların denize doğru olan ucunda, adını denizcilerin koruyucu azizinden alan Aziz Nicholas Kalesi var ve günümüzde deniz feneri olarak faaliyet gösteriyormuş. Birçok Yunan Adasında ve bizim Ege kıyılarımızda da olduğu gibi burada da deniz kenarında bulunan yel değirmenleri adanın simgesi gibi.

Sıcaktan dolayı yürümeyi göze alamadık ve hop on–hop off otobüsümüze atlayarak zaten son durak olan tarihi kalenin giriş kapısında indik. İşte asıl bulunmak istediğimiz yer!

1988 yılından beri UNESCO Dünya Mirasları Listesi’nde yer alan eski şehir kısmına, 6 giriş kapısı olan kalenin içine girerek ulaşmış oluyorsunuz. 4 kilometre uzunluğundaki yüksek kumtaşı duvarlardan yapılmış ve surlarla güçlendirilmiş en iyi durumda olan Orta Çağ kentlerinden biri sayılıyormuş. 1309 senesinde, Rodos Şövalyeleri (Saint Jean Şövalyeleri) yönetimine giren bu şehir, Orta Çağ Avrupa modeline göre yeniden inşa edilmiş, 14. ve 15. yüzyılda Saint Jean Şövalyeleri, bu şehri genişletip güçlendirerek Orta Çağ Rodos kentini meydana getirmişler. 1522 yılında Rodos’un Kanuni Sultan Süleyman tarafından fethedilmesiyle beraber ada Osmanlı egemenliğine girmiş ve birçok Osmanlı yapısı eklenmiş. Osmanlı egemenliğindeyken zaten var olan hiçbir yapı yıktırılmamış, aksine onarılmış. Bu yapılara ek olarak camiler, hamamlar ve Osmanlı mimarisine ait cumbalı evler inşa edilmiş. Bugün hala bu yapılar görülmekte. Ancak Osmanlı egemenliğinin sona ermesiyle 19. yüzyıldan itibaren bu binalar ihmal edilmiş ve bozulmalar meydana gelmiş. 1912 yılında On iki Adaların İtalya’ya geçmesiyle bu sefer de adada İtalyan mimarisi boy göstermiş ve bugün kullanılan resmi binaların çoğu İtalyan stilinde inşa edilmiş. Sözün kısası Rodos’ta bir çok döneme ait eseri ve izleri bir arada görebiliyorsunuz.

Kale içinde şövalyelere ait binaları, hendek ve siperlerle çevrilmiş surları, kiliseleri, camileri, sarayları, meydanları gördük. Ayrıca çok fazla turistik eşya satan dükkanlar, tavernalar, mağazalar ve kuyumcuların bulunduğu eski çarşı biraz göz yoruyor diyebilirim. Eski şehir ikiye bölünmüş. Collachium, şövalyelerin kaldıkları bölge ve bu yüzden en önemli binaları buraya inşa etmişler. Asıl kentin adı ise Burgo ve burası yerel halkın yaşadığı bölge. Burgo’daki 14. yüzyıldan kalma bazilika Meryem Ana Kilisesi (The Church of Panagia of Burgh) II. Dünya Savaşı’nda çok zarar görmüş olmasına rağmen, adadaki en önemli tarihi eserlerden birisi.

The Palace of the Grand Master yani Büyük Üstadlar Sarayı (Castelo), Eski Şehrin en yüksek bölgesinde, Şövalyeler Dönemi’nden kalma en önemli eser sanki. Bu saray, Rodos Şövalyeleri’nin idari merkezi ve aynı zamanda Rodos’a egemen sosyal ve entelektüel sınıfın da merkeziymiş. Saray, günümüzde müze olarak kullanılıyor.

Rodos Arkeoloji Müzesi, Şövalyeler Hastanesi Binası’nda yer alıyor. 1489 yılında yapılmış olan bina ilk başta Şövalyelerin Hastanesi olarak hizmet vermiş. Günümüzde Rodos tarihinin tüm dönemlerine ait arkeolojik kazılar sırasında bulunan mezar anıtları ve çeşitli heykel parçaları bu müzede sergilenmekteymiş.

Şövalyeler caddesi ya da sokağı diye adlandırılan bölge Eski Rodos’un en ünlü ve en çok ziyaret edilen yeri. Liman ile Büyük Üstadlar Sarayı (The Palace of the Grand Master) arasında yer alan sokakta sağlı sollu Hospitalier Tarikatı mensuplarına ait hanlar yer alıyor.14. yüzyılda Gotik üslupta yapılan binalar, şövalyelerin bir araya geldikleri ve konaklama yaptıkları yerler. Binaların üzerindeki armalardan ve bayraklardan hangi hanın, hangi ülkenin şövalyelerine ev sahipliği yaptığını anlaşılıyor. Günümüzde ise açık hava müzesi. Bana göre eski şehrin en etkileyici kısmı. Bu arada Şövalyeler Sokağında hiçbir hediyelik eşya dükkanı ya da restoran, kafe gibi tarihi dokuyu görsel olarak bozacak unsur yok. Bu da zaten insana sokaklarda yürürken her an atlı şövalyeler ile karşılaşacakmışsınız hissi veriyor!

Eski şehir bölgesindeki meydanlardan birisi de Hipokrat Meydanı. Burası hediyelik eşya satan, restoran, kafe ve bar tarzı yerlerin bol miktarda olduğu ve özellikle akşamüstü saatlerinde kalabalıklaşmaya başlayan bir yer. Ana caddeden ilerleyip hafif bir yokuş tırmandıktan sonra tarihi Saat Kulesi’ne varabilirsiniz. Meydanın bir köşesinde 1507 senesinde inşa edilen Şövalyelerin Mahkeme Binası bulunmaktadır.

Osmanlı eserlerinden biri olan Kanuni Sultan Süleyman Camii, Sokrates Sokağı’nın sonunda bulunuyor. Osmanlı hakimiyetini simgeleyen cami 1523’te yapılmış ve Rodos’un en görkemli camisi. Rodos Müslüman Türk Vakfı’na ait olan caminin minaresi, tehlikeli olduğu gerekçesiyle 1987 senesinde yıkılmış. Günümüzde, günün belirli saatlerinde müze olarak ziyaretçilere açık. Kanuni Sultan Süleyman Camisi ayrıca Süleymaniye Camii olarak da bilinmektedir.

Süleymaniye Camii’nin karşısında Fethi Paşa Kütüphanesi var. 1794 yılında kurulmuş, Osmanlı kitaplığı 15. ve 16. yüzyıldan kalma nadir el yazması Kuran-ı Kerim ile Araplara ve Perslere ait yazmalar varmış içinde. Kütüphanenin giriş bölümünde, Kanuni Sultan Süleyman’ın, Atatürk ve kütüphaneyi yaptıran Osmanlı vezirlerinden Fethi Paşa’nın portreleri bulunmakta.

Bu kütüphanenin, bir diğer tarihi özelliği ise, Namık Kemal’in, 1884’te Rodos’a vali olarak atandığı zaman üç yıl bu kütüphanede çalışmış olmasıymış Ayrıca, Fatih döneminden kalan altın yazmalı dört değerli Kuran-ı Kerim de kütüphanenin en değerli eserleri arasındaymış. Sultan Abdülmecid’in kız kardeşi Atiye Sultan’la evlenen Fethi Paşa, kütüphaneyle birlikte bir de saat kulesi yaptırmış.

İbrahim Paşa Camii, Mustafa Paşa Camisi ve 445 yıllık Türk hamamı olan Mustafa Paşa Hamamı da Rodos’ta bulunan Osmanlı eserlerinden günümüze kalanlar.

Tarihi bir ada olan Rodos’un eski şehir bölgesini karış karış gezebilmek hatta arta kalan zamanda alışveriş, kahve ve yemek molası vermek için günübirlik Rodos turu sıcağın da etkisi ile biraz yorucu olabiliyor ama yine de gitmeye görmeye değer. Rodos Unesco Dünya Mirası listesinde olmayı fazlasıyla hak eden bir ada bence.

Midilli ve Rodos Adalarından sonra bireysel olarak gitmemizin bizi biraz zahmete sokacağına karar verdiğimiz bazı uzak Yunan Adalarına (gemi yolculuğunu da tecrübe etmiş oluruz diyerek) bir tur şirketinden “Gemiyle Yunan Adaları Turu” satın alarak seyahat ettik. Tur şirketini seçerken sadece bize uygun olan tarihleri ve güzergahı dikkate alarak bir seçim yaptık. Sırasıyla Siros, Pire Limanı, Atina, Mikonos ve Santorini’yi gezdikten sonra Çeşme Limanı’na yanaştık. Gemi yolculuğu vasıtasıyla gezmiş olduğumuz adalar Kiklad Adalar gurubu içerisinde yer alıyor. Kikladlar 220 adadan oluşuyor ama çoğunda yerleşim yok. En bilinenleri 21 tane: Amorgos, Anafi, Andros, Antiparos, Delos, Eschati, Ios, Kea, Kimolos, Kythnos, Milos, Mykonos, Naxos, Paros, Folegandros, Serifos, Sifnos, Sikinos, Syros, Tinos ve Santorini.

(Dodecanese denilen 12 Adalar ise başkentleri Rodos olan, Karpathos, Astypalea, Patmos, Kos, Tilos, Simi, Lipsi, Leros, Hakli ve Kastelorize )