Arabayla Baltıklar Turu: Bölüm 7 – Kösice ve Novi Sad Gezisi
25/01/2024
Balkanlar ve Dalmaçya Kıyıları Gezisi – Bölüm 1: Rota
04/04/2024
İsviçre’nin en büyük karnavalı
2017 yılından bu yana UNESCO’nun somut olmayan kültürel mirasları arasında yer alan Basel Karnavalı gerek rengarenk fenerleri ve abartılı kostümleriyle gerekse gelenekleriyle ve eğlencesiyle çok özgün ve çok değişik bir festival.
Karnavalın 14. Yüzyıla kadar dayanan tarihi hikayesi oldukça ilginç. Eskiden kışın sona ermesini ve baharın gelişini kutladıkları bu festivalin aslında esas amacı kışın kötü ruhlarını defetmek ve yeni mevsimi uğurlu ve neşeli bir şekilde başlatmakmış.
Ancak karnavalın içeriği ve amacı yıllar içinde yaşanan çeşitli kültürel ve tarihi olaylardan etkilenerek evrilmiş ve günümüze gelene dek epey değişmiş. Mesela, 19. yüzyılda İsviçre hükümeti siyasi gösteri ve toplantıları yasaklayınca Basel halkı karnavalı siyasi görüşlerini ifade etmek için bir yol olarak kullanmış ve bu karnaval aracılığıyla iktidardakileri eleştirmiş.
Dolayısıyla Basel Karnavalı artık Basel halkı için sadece kışın bitişini kutlama aracı olmaktan çıkmış, kendilerini ifade etme yolu da olmuş. Tabii aynı zamanda tarihi ve kültürel miraslarını dünyayla paylaşma şekline de dönüşmüş.
Basel Karnavalı özgün atmosferi ve içeriği ile her yıl dünyanın dört bir yanından gelen turistler için bir cazibe merkezi olmaya devam ediyor.
Her sene Büyük Perhiz’in ilk gününü (Kül Çarşambası – Ash Wednesday) takip eden Pazartesi sabahı başlayıp tam 3 gün (72 saat) süren bu karnaval Basel halkı tarafından yılın en güzel üç günü olarak anılıyor. Bu tarihler her yıl az biraz değişse de, genelde Şubat veya Mart ayına denk geliyor.
Bu yıl 19 – 21 Şubat 2024 tarihinde gerçekleşecek. Yani az bir zaman kaldı.
Basel Karnavalında neler oluyor
Rengarenk ve abartılı kostümler giymiş, acayip maskeler takmış insanlar şehirde geçit töreni yapıyorlar. İlginç temalı fenerler bu karnavalın en büyük sembolü. Ve elbette ki müzik ve eğlence Basel sokaklarını sarıyor bu karnaval esnasında.
Karnaval sabaha karşı saat 04.00’da şehrin tüm ışıklarının söndürülmesiyle başlıyor. Buna Morgenstreich yani sabah yürüyüşü diyorlar. Rengarenk fenerlerini yakan Basel halkı karnaval müzikleri eşliğinde yürüyüşe başlıyor.
Fener alayında kullanılan ve boyları bazen 3 metreyi bulan dev fenerler Pazartesi günkü kortej geçişi sonrasında Münsterplatz’da sergileniyor. Özellikle gece büyülü bir atmosfer yaratan bu fenerler bence karnavalın en güzel parçası. Bir zamanlar daha karikatürüze çalışmalar içeren bu fenerler zaman içinde gerçek bir sanat eseri olma yolunda ilerlemiş.
Sokakları dolduran trompet, davul ve piccolo (geleneksel bir flüt) sesleri ile start alan bu karnavalın görsel yanı da elbette ihtişamlı bir şekilde kendini gösteriyor. Geleneksel kostümlerin yanı sıra, politika, çevre, barış vb güncel tema içeren kostümler de kullanılıyor.
Dönelim karnaval programına.
Pazartesi ve Çarşamba öğleden sonra kortej geçişi oluyor. Kortej geçişi sırasında kostümlü katılımcılar, özellikle çocuk izleyicilere şeker, meyve ve konfeti atıyorlar. O kadar çok konfeti atılıyor ki, sokaklara konfetiden bir halı serilmiş gibi oluyor.
Rotası ve zamanı belli büyük kortej geçişleri dışında eski şehir bölgesindeki sokaklarda da her an bu maskeli ve kostümlü insanlara rastlayabiliyorsunuz.
Unutmadan söyleyeyim: İzleyicilerin (çocuklar hariç) kostüm giymesi ve grupların arasına karışıp yürümesi hiç hoş karşılanmıyormuş.
Salı günü çocuklara ayrılmış. Kinderfasnacht denilen bu evrede çocuklar aileleri ile birlikte bu festivale katılımcı oluyor ve iyice tadını çıkarma fırsatı buluyorlar.
Salı akşamı ise şehir Guggenmusik korosuna teslim ediliyor. Marktplatz, Barfüsserplatz ve Claraplatz’da, Gugge denen karnaval müziklerinin çalınıp değişik şarkıların söylendiği konserler oluyor.
Basel Karnavalı kostümleri genellikle gülünç veya korkutucu oluyor. Çoğunlukla ya tarihten, ya da edebiyattan ve bazen de popüler kültürden tanıdığımız karakterlerden esinlenerek hazırlanan kostüm ve maskeler, katılımcıların yaratıcılıklarını ve hayal güçlerini de ortaya seriyor. Basel halkı keskin bir mizah ve kıvrak zeka kullanarak kendilerini ifade ediyor, dertlerini anlatıyor ve eleştirilerini ortaya koyuyor bu karnavalda.
Karnavalın şarkıları yine çok özgün. Schnitzelbanks denilen ve hiciv içeren kafiyeli ve ritmik şarkılar yazılıp besteleniyor bu karnaval için. Bu şarkılar eleştiri ile mizahı birleştirerek karnaval ruhunu yansıtıyor. Özellikle bir önceki yıl olan olayları anlatan bu şarkılarda sivri bir dil kullanmaktan da asla çekinmiyorlar. Schnitzelbank icra edenler genellikle bu işi restoranlarda veya tiyatro sahnelerinde yapıyorlar. Şarkılara Helgen denilen çizimler de eşlik ediyor. Her şarkının kendine ait bir illüstrasyonu var. Resmi gören halk az çok şarkının içeriğini tahmin edebiliyor ama tabii ki esas vurucu kısımları anlaması için dinlemesi gerekiyor.
İsterseniz bu Youtube videolarına da bir göz atın, çok eğlenceli görünüyor bu karnaval videolarda…
İşte böyle kendine has, çok özel bir karnaval Basler Fasnacht.
Canınız değişik bir yurtdışı tatili çektiğinde umarım bir gün bu karnaval sizin için güzel bir deneyim olur. Biz şimdiden gelecek seneki tatil planlarımıza dahil ettik bile :)
İstanbul Üniversitesi İngiliz Filolojisi mezunu. İstanbul Teknik Üniversitesi Yabancı Diller Yüksek Okulu Okutmanı. Öğretmenlik, çevirmenlik, editörlük, yazarlık hepsi denendi ama tabii yetmedi, sürekli yeni ve farklı bir şey yapma arzusu ile ortaya karışık aktiviteler eklendi. Tiyatro kurslarına gitmeler, dublaj dersi almalar, falan filan. Belki de Yay burcu olması nedeniyle haddinden fazla meraklı ve kesinlikle her türlü makul sınırın çok ötesinde gezip tozma, keşfetme delisi. Kendisi gibi gezgin ruhlu Hür Tavaşoğlu ile evli. Evli ama çocuksuz : ) "Bence tatil bana özel, biraz değişik, biraz da sürprizli olmalı" diyerek başladığı ve gezilerini anlattığı “Bence Tatil” sitesi Hürriyet Gazetesinin 2013 Bumerang Blog/Websitesi Yarışmasında birinci oldu. Öğretme ve anlatma meraklısı olduğu için her konuda ille de söyleyecek birşeyi var. O yüzden de bu sitede kendisinden sadece gezi yazıları değil, kah kitap yorumu, kah film veya dizi tavsiyesi de bulabilirsiniz, şaşırmayın.
